سواد رسانه ای و تئاتر (بررسی مفاهیم بنیادین سواد رسانه ای در دیدگاه و شگردهای نمایشنامه نویسی برشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس، استان تهران، شهر تهران

2 دانشیار دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این پژوهش می کوشد با بررسی تطبیقی دیدگاه و شگردهای نمایشنامه نویسی برشت و مفاهیم کلیدی سواد رسانه ای -با محوریت جایگاه حقوقی و اجتماعی فرد در مقام مخاطب و میزان بهره مندی اش از آموزش های همگانی- توان تئاتر را به عنوان رسانه، ارزیابی کند. شیوه ی پژوهش، بررسی شگردهای نه گانه ی برشت در نمایشنامه نویسی است که در چند نمونه ی مطالعاتی (نمایشنامه) آزموده خواهد شد. همزمان، مهم ترین دیدگاه ها درباره ی سواد رسانه ای و تعاریفی که تا به امروز از این مفهوم ارائه شده اند، بررسی شده است. نتایج پژوهش نشانگر طرح آگاهانه ی شرایط امکان و ارائه ی ابزار جدید برای شکل گیری ساختارهای دراماتیک و روایی نو -در راستای دریافت انتقادی مفاهیم توسط مخاطب- از سوی برشت است. به واسطه ی پیشگامی آگاهانه ی برشت در حیطه ی نظریه و عمل تئاتر -به مثابه ی یک رسانه- می توان او را پیشتاز عرصه ی سواد رسانه ای، در گستره ی تئاتر و ارتباطات، به شمار آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Media literacy and Theatre (The Study of Basic Concepts of Media Literacy in the Perspectives and Techniques of Brecht`s Playwriting)

نویسندگان [English]

  • seyed Mostafa Mokhtabad 1
  • Masoud kousari 2
  • Ali Rooyin 3
چکیده [English]

The meaning of literacy in different times and periods was varied and special, because of different indicators and branches of human sciences. Because of the plenty of resources, the advancement of technology and the impacts of cyberspace on communications, there are various definitions of literacy. In current century one of the most important indicators for measuring of literacy rates of people, is Media Literacy; The Media Literacy is an ability for receive and understanding the information and data which transmitted by all kinds of media. This process can change the concepts and definitions by multiple complicated methods to improve the ability of the audiences, for understanding to learn and analyze this type of literacy -Media Literacy. Fine Arts as a media can help us in this process. Among this kind of arts, the Theatre -as a mass media- must be analyze by the newest method and index. Based on this essential introduction, this study tries to compare the techniques of Bertolt Brechet’s playwriting with key concepts of media͏͏ literacy, with a focus on dramatic and social aspects and then analyze them. To achieve this goal, in the first step, by offering nine features of Brecht`s playwriting-rationalism, history, removal of anticipation and apprehension, building something, use of repetition, emphasis on story content, role Language, rewriting and dialectical vision in building of Drama -in some of his plays- Baal, Drums in the night, Driving out a Devil, Lux in Tenebris, Mysteries of barbershop, The life of Edward II of England, man equals man, little Mahagonny, The Baden-baden lesson on consent, Happy end, The decision, The mother, Kuhle Wampe, Round Heads and Pointed Heads, Fear and Mysery of the Third Reich, Mother Courage and Her Children, Mr Puntila and his Man Matti, The Good person Szechwan, The days of the Commune, The tutor, Trumpets and Drums- and the most important views and definitions of the concept of Media Literacy, the analysis roadmap was drawn and after that, these items were analyzed. The final results of this research, confirm the hypothesis-matching the Brechtian techniques with the principles of Media Literacy, and the beginnings of the practical form of media literacy by Brecht`s theatre- and another finding of this study is to introduce Brecht as a leader in the field of media literacy noted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media Literacy
  • Brecht
  • Theatre
  • Playwriting
  • Audience
- ارجمندی، غلامرضا (1384)، «سواد رسانه ای،» رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره ی 27، صص .4-9
- استارمی، ابراهیم (1390)، «مبانی تئاتر روایی برشت با استناد به نمایشنامه ی ننه دلاور و فرزندانش»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره ی61، صص .5-24
- براون، جیمز. ای (1385)، «رویکردهای سواد رسانه ای»، رسانه، شماره ی 68، صص .51-70
- براون، راسل. ای (1382)، «برتولت برشت در مقام دراماتورژ»، فصلنامه ی تئاتر، شماره ی 2، صص .53-49
- برشت، برتولت (1351)، آنکه گفت آری، آنکه گفت نه، ترجمه ی مصطفی رحیمی، رز، تهران.
- ــــــــ (1353)، زن خوب ایالت سچوان، ترجمه ی مهدی زمانیان، انتشارات خانه کتاب، تهران.
- ــــــــ (1356)، ننه دلاور و فرزندان او، ترجمه ی مصطفی رحیمی، کتاب زمان، تهران.
- ــــــــ (1361)، کله گردها و کله تیزها، ترجمه ی بهروز مشیری، چاپ سوم، امیرکبیر، تهران.
- ــــــــ (1379)، زندگی گالیله، ترجمه ی کاوه کردونی، انتشارات محور، تهران.
- ــــــــ (1380)، بعل، صدای طبل در شب، در جنگل شهر، ترجمه ی محمود حسینی زاد، انتشارات خوارزمی، تهران.
- ــــــــ (1382)، ارباب پونتیلا و برده اش ماتی، ترجمه ی شریف لنکرانی، مروارید، تهران.
- ــــــــ (1382)، ترس و نکبت رایش سوم، ترجمه ی شریف لنکرانی، مروارید، تهران.
- ــــــــ (1392)، دایره گچی قفقازی، ترجمه ی حمید سمندریان، نشر قطره، تهران.
- ــــــــ (1357)، تفنگ های ننه کارا، ترجمه ی فریدون ایل بیگی، ماهنامه ی کتاب هفته، صص .72-103
- ــــــــ (1357)، درباره تئاتر، ترجمه ی فرامرز بهزاد، خوارزمی، تهران.
- تعاونی، شیرین (1355)، تکنیک برشت، موسسه ی انتشارات امیرکبیر، تهران.
- حدادی، محمدحسین (1387)، «زندگی گالیله، تئاتر روایی برشت در خدمت اهداف انسانی،» پژوهش زبان های خارجی، شماره ی 43، صص .57-70
- ــــــــ (1389)، سیر تحول تئاتر روایی در نمایشنامه های برتولت برشت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- حسین زاده، اکبر و مرتضی محمدی استانی (1389)، «سواد رسانه ای، ضرورت دنیای امروز»، کتاب ماه اطلاعات، ارتباطات و دانش شناسی، صص .70-76
- خلج، منصور (1389)، درام نویسان جهان  1و 2، چاپ دوم، انتشارات سوره مهر، تهران.
- خوشنویس، ناهید (1389)، «ساز و کار مقاومت در برابر تهاجم رسانه ها»، روابط عمومی، شماره ی 79، صص .13-20
- داد، سیما (1371)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، مروارید، تهران.
- شکرخواه، یونس (1388)، «مفاهیم: سواد رسانه ای چیست؟»، همشهری، قابل دسترس در: http://hamshahrionline.ir/details/83516
- گتسی، آدام (1388)، «هنر به مثابه رسانه»، مجله هنر، ترجمه ی کوهیار دوالو، شماره ی 82، صص .251-275
- لهمان، هانس تی یس (1387)، «بن مایه های دینی در نمایشنامه های آموزشی برتولت برشت»، مجله ی تئاتر، شماره ی 41، صص. 64-69
- مهیاری، اردلان و پرویز معتمدی (1388)، «انسان فرهیخته در برابر نهادهای اجتماعی در نمایشنامه زندگی گالیله اثر برتولت برشت»، پژوهش زبان های خارجی، شماره ی 54، صص .157-171
- معافی غفاری، فرزاد (1385)، «نگاهی به کلان نظریه های درام»، رهپویه هنر، شماره ی اول، صص .34-53
- ناظرزاده کرمانی، فرهاد (1371)، پیدایش ادبیات نمایشی نو در ایرلند، برگ، تهران.
- Davis, Francis (1992) Media literacy: from activism to exploration: background paper for the national leadership conference media literacy, Available at:
http://medialit.org/reading-room /pdf/357_aspenbkgnd+davis.pdf
(01/01/2016)
- Dichiara, Tina (2001) Teaching basic concepts of mass communication with the brain in mind: an “enriched” approach to introducing media literacy at the middle level, Available at:
http://www.unm.edu/abqteach/media_cus/01-04-053htm
(01/01/2016)
- Brecht, B. (1994) Edward II. Grove Press.
- ________ (2007) Rise and Fall of the City of Mahagonny. Methuen Drama.
- Brecht, B., & Feuchtwanger, L. (1965) The Visions of Simone Machard. Grove Press.
- Brecht, B. (2007) the Threepenny Opera.
- Gilster, P., & Glister, P. (1997) Digital literacy. New York: Wiley Computer Pub.
- Horton, f. woody. (2007) Understanding infirmation literacy: a primier. Unesco: Paris.
- Livingston, Sonia; Couvering, Elithabeth; Thumim, Nancy (2004) Adult media literacy: A review of the research literature, London: Department of media and communication. ]On-line[, Available at:
http://www.ofcom.org.uk/advice/media-literacy/meditpub/medlitpubress/aml.pdf
(2009/09/04)
- Lundgren, p. (2002) Media Literacy and image Education in Denmark, Finland, and Sweden, Europen Commission, Directorate General for Education and Culture.
- Potter, w. James (2005) Media literacy. Sage publications.