ساز و کار نظریۀ پنجره‌های کانونی‌شدگیِ منفرد یان در شکل‌گیری روایت‌های تازه از متون نئوکلاسیک (مورد مطالعاتی: نمایشنامۀ روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند اثر تام استوپارد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه نمایش دانشکدۀ سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه سوره، تهران، ایران.

10.30480/dam.2020.1081.1268

چکیده

روایت‌شناسی‌‌ یکی از شاخه‌های نشانه‌شناسی است‌ و همواره مورد توجه نظریه‌پردازان نقد ادبی بوده. «منفرد یان» از جمله نظریه‌پردازانی است که نظریۀ «پنجره‌های کانونی‌شدگی» را در تکمیل نظری کانونی‌شدگی ژرار ژنت ارائه کرد. کانونی‌شدگی در روایت، زاویه دیدی است که راوی اثر بر آن متمرکز می‌شود. منفرد یان در نظریۀ کانونی‌شدگی خود از اصطلاح «پنجره‌های کانونی‌شدگی» برای اتفاقات و حوادث خیالی یا تازه در روایت استفاده می‌کند. این اتفاقات از دریچه لنزی به روایت دیده می‌شود که آن لنز ناشی از تجربۀ زیستی راوی اثر است و اومولت نام دارد. با اینکه روایت‌شناسی در حوزۀ نقد ادبیات داستانی مطرح شده، اما تحلیل آثار دراماتیک از دریچۀ نظریه‌های متنوع- حتی اگر به صورت ویژه و مستقل به حوزۀ درام نپرداخته باشند- پیشنهادی برای درک متفاوت آثار دراماتیک ‌است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و مبتنی بر جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای نگاشته ‌شده است. در این پژوهش با تمرکز بر نمایشنامۀ روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند اثر تام استوپارد، پنجره‌های کانونی‌شدگی در روایت را بررسی کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که در اقتباس نمایشنامۀ مذکور از نمایشنامۀ هملت، تغییر پنجره‌‌های کانونی‌شدگی در یک روایت، باعث شکلی‌گیری روایتی تازه از متون نئوکلاسیک در جهان مدرن شده و تغییر پنجره‌های کانونی‌شدگی در خود روایت روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند نیز روایت را به سوی نگاهی پست مدرن و واسازانه هدایت کرده‌ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The mechanism of Monfaredian’s Windows of Focalization theory in creation of new narrations out of neoclassic plays Study Case: Tom Stoppard’s play " Rosencrantz and Guildenstern are Dead”

نویسندگان [English]

  • Ghazal Eskandarnejad 1
  • Ehsan Ajourloo 2
1 Assisant Proff., Faculty of Theater and Cinema, University of Art, Tehran, Iran.
2 M.A in Dramatic Literature, Soore University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

 
Narratology combined with some theories on narration has been remarkably fascinating in the eyes of literary criticism theorists. “Manfred Jahn” is one of the theorists who completed the Focalization Theory from Gerard Genette and presented the Windows of Focalization theory. Focalization Theory in narration is a point of view that the narrator is focused on. Manfred Jahn, in his focalization theory, uses the phrase Windows of Focalization for the happenings and fictional occurrences in the narration. This deduction is seen through a lens that is grasped from the life experiences of the narrator and is called Umwelt. We know that Narratology is conducted in the field of fictional literature but, it seems that analysis of drama with various theories, even if not fully focused on drama, could be a way to understand dramatic works more enhanced. In this research, with a definable and analectic approach, inclined by written library documents with a focus on “Rosencrantz and Guildenstern Are Dead” by Tom Stoppard, Windows of Focalization was studied in the play’s narration and it was concluded that in the adaptation of the play “Rosencrantz and Guildenstern are Dead” from Hamlet, Windows of Focalization in a narration helped to create a new neoclassical narration in the modern world. Changes of the windows of focalization in the narration of “Rosencrantz and Guildenstern Are Dead” led the narration to a post-modern view with a deconstructive approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narratory
  • Windows of Focalization
  • Manfred Jahn
  • Rosencrantz and Guildenstern Are Dead
- ابراهیمیان، فرشید (1383)، هنرو ماوراء ، تهران، انتشارات نمایش.
- استوپارد، تام (1395)، هملت داگ مکبث کاهوت، ترجمۀ احسان زیورعالم، تهران، نشر بیدگل.
- استوپارد، تام (1381)، روزنکرانتز و گیلدنسترن مرده‌اند، ترجمۀ مصطفی اسلامیه، تهران، انتشارات نیلوفر.
-بارت، رولان (1394)، درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها، مجموعه مقالات درآمدی به روایت‌شناسی، ترجمۀ هوشنگ رهنما، تهران، نشر هرمس.
- پاکتچی، احمد (1391)، تحلیل نشانه‌شناختی هویت دوگانه در یک محلة شهری و کارکرد آن: مطالعه موردی محلۀ رستم‌آباد-فرمانیه، مجموعه مقالات نشانه‌شناسی مکان، به‌کوشش دکتر فرهاد ساسانی، تهران، نشر سخن.11-49
- حسامی، هدا (1389)، «پنجره‌های کانونی‌شدگی: بررسی مکانیسم"پنجره‌های کانونی‌شدگی" راوی در فیلم ساعت‌ها اثر استفان دالدری»، نشریۀ هنرهای نمایشی و موسیقی، سال اول، شماره یک، تهران، دانشگاه هنر،65-76.
- دریدا، ژاک (1388)، ساختار، نشانه و بازی در گفتمان علوم انسانی. ساخت‌گرایی پساساختگرایی و مطالعات ادبی. ترجمۀ فرزان سجودی. تهران، پژوهشگاه فرهنگ و ارشاد اسلامی. صص 219-228
- ژنت، ژرار (1388)، «نظم در روایت»، گزیده مقالات روایت، مارتین مک‌کوئیلان، ترجمة فتّاح محمّدی. تهران، مینوی خرَد. صص 142ـ150.
-ژنت، ژرار (1392)، تخیل و بیان ( نقد زبان‌شناختی)، ترجمۀ الله‌شکر اسداللهی تجرق، تهران، انتشارات سخن.
- سجودی، فرزان (1382)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، نشر علم.
- شکسپیر، ویلیام (1396)، هملت، ترجمۀ مسعود فرزاد، چاپ نوزدهم. تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- مارتین، والاس (1382)،  نظریه‌های روایت، ترجمۀ محمد شهبا، تهران، نشر هرمس.
- محبی، پرستو (1394)، ریخت‌شناسی روایت در ادبیات نمایشی معاصر ایران (1360-1390)، پایان‌نامه دکتری تخصصی تئاتر، دانشگاه تهران، دانشکده پردیس هنرهای زیبا.
- مکاریک.، ایرنا ریما (1383)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر، محمد نبوی. تهران، نشر آگه.
- Crystal, Daivid. (1992), An Encyclopedic Dictionary of languge and languge, Oxford.
- Prince, Gerald. (1989), Narrative. In Erie Barnouwn, International of communication, New York, Oxford up.
- Toolan, M. J. (2001). Narrative: Acritical and linguistic introduction. London, Routledge.
- Trask, R. L.(1999), Key concepts in languge and linguistics, London, Routledge.