تحلیل نشانه‌شناختی کلیشه‌های جنسیتی و پایگاه اجتماعی در دو فیلم برف روی کاج‌ها و یه حبه قند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان

چکیده

رسانه از طریق ارائۀ رمزگان‌های مخصوص‌ به‌ خود نه‌تنها فرهنگ موجود را به مخاطبان عرضه می‌کند، بلکه خود نیز به صورت فعالانه دست به معناسازی و تولید فرهنگ می‌زند. محصولات فرهنگی به ویژه فیلم‌ها دارای ایدئولوژی هستند، و آنچه را که تاریخ‌مند و مخلوق فرهنگی خاص بوده، بی‌زمان و بی‌مکان و در واقع به صورت طبیعی جلوه می‌دهند. بازنمایی زنان و مردان در رسانه‌ها موضوعی با اهمیت است و همراه‌شدن این بازنمایی با کلیشه‌های جنسیتی اهمیت این موضوع را چند برابر می‌کند. در این مقاله به بررسی نحوۀ رمزگذاری رمزهای جنسیتی در فیلم‌های برف روی کاج‌ها و یه حبه قند پرداخته شده است. روش مورد استفاده نشانه‌شناسی با رویکرد جان فیسک است که سه سطح مجزا را مورد بررسی قرار می‌دهد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که برف روی کاج‌ها، متعلق به طبقۀ متوسطِ بالا، با عدم حضور کلیشه‌های جنسیتی به صورت آشکار و یه حبه قند، متعلق به طبقات متوسطِ پایین، با حضور آشکار کلیشه‌های جنسیتی نمایش داده شده است. رمزگشایی این هم‌نشینی نشان می‌دهد که فیلم‌های دارای رمزهای جنسیتی، خانواده‌هایی خوشبخت دارند و برعکس در فیلم‌هایی که دید مثبتی به زن وجود دارد، خانوا ه‌هایی ازهم‌پاشیده دیده می‌شود. بنابراین مخاطب اقناع می‌شود که برای داشتن خانواده‌ای خوشبخت وجود چنین کلیشه‌هایی ضروری و لازم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semiotic Analysis of Gender Stereotypes in “Snow on the Pines” and “A Cube of Sugar”

نویسندگان [English]

  • Mahvash Khademolfogharai 1
  • Masoud Kianpour 2
1 PhD Candidate in Sociology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 Assistant Prof., Department of Sociology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Media by its specific codes not only offers the culture to the audience but also actively gives meaning to culture. Cultural products, particularly movies have an ideology that is what the historical and cultural creation, show natural. Representation of women and men in the media, is an important subject and because this representation is often filled with gender stereotypes, this issue has become even more important. In this paper, we have tried to interpret gender stereotypes in the two movies of “Snow on the Pines (2012) and “A Sugar Cube” (2011). John Fisk’ theory of semiology is used to explain three levels of encoding. The results show that the Snow on Pine belongs to the upper middle class with a clear lack of gender stereotypes and A Sugar Cube belongs to lower middle classes with obvious gender stereotypes. Decoding of this syntagmatic relationship shows that movies with obvious gender codes have happy families in them and films that have a positive approach to women in contrast, depict torn-apart families. So the audience is convinced that the existence of such stereotypes is essential for a happy family.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender Stereotypes
  • Representation
  • Status
  • Ideology
  • Semiology
- ارونسون، الیوت (1389)، روانشناسی اجتماعی، (ترجمۀ حسین شکرکن). تهران، انتشارات رشد، چاپ ششم.
- اصلانی، شهنار و کیانپور، مسعود (1394)، «الگوی نمایش کلیشه‌های جنسیتی در تبلیغات تلویزیونی سیما» مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دورۀ 13 شمارۀ 2، صص 171-202
- امینی، اکرم (1389)، «بازنمایی زن در تبلیغات تجاری ایران و جهان»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شمارۀ 26، صص 103-91
- آزاد ارمکی، تقی و محمدی، جمال (1385)، «زن و سریال‌های تلویزیونی( مطالعه‌ای دربارۀ سریال کلانتر و مخاطبان آن)»، پژوهش زنان، دورۀ 4، شمارۀ 3، 94-67
- آقابابایی، احسان؛ صمیم، رضا؛ کی‌فرخی، پیمان (1388)، «بازنمایی چالش‌های روشنفکر طبقۀ متوسط شهری در سینمای پایان دهۀ 1360 ایران»، نشریۀ هنرهای زیبا، دورۀ 2، شمارۀ 39، صص 12-5
- آلن، گراهام (1392)، رولان بارت، (ترجمۀ پیام یزدانجو)، تهران، نشر مرکز، چاپ دوم.
- پورگیو، فریده؛ ذکاوت، مسیح (1389)، «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله سوسکه»، مطالعات ادبیات کودک، سال اول، شمارۀ 2، صص 43-27
- چندلر، دانیل (1387)، مبانی نشانه‌شناسی، (ترجمۀ مهدی پارسا)، تهران، انتشارات سوره مهر، چاپ چهارم.
- حسینی، حسن؛ دشتی، منصوره (1391)، «بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه: مطالعۀ ادبیات داستانی آل‌احمد»، مجلۀ جهانی رسانه، دورةۀ 7، شمارۀ 1، پیاپی 13، صص 64-27
- راودراد، اعظم؛ فرشباف، ساحل (1388). «مرگ و جامعه: تحلیل آثار بهمن فرمان‌آرا از منظر جامعه‌شناسی سینما»، فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال چهارم، شمارۀ پیاپی 12، صص 56-33
- رحمانی، طیبه؛ موسوی سیرجانی، سهیلا (1391)، «بررسی تصویر زن در کتاب‌های فارسی راهنمایی و دبیرستان»، ادبیات پارسی معاصر، سال دوم، شمارۀ 2، صص 82-51
- رضایی، محمد؛ افشار، سمیه (1389)، «بازنمایی جنسیتی سریال‌های تلویزیونی (مرگ تدریجی یک رویا، ترانه ی مادری)»، پژوهش زنان، دورۀ یک، شمارۀ 4، صص 94-75
- ریتزر، جورج (1389)، مبانی نظریۀ جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، (ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست)، تهران، نشر ثالث، چاپ اول.
- سلطانی گردفرامرزی، مهدی (1385)، «نمایش جنسیت در سینمای ایران»، پژوهش زنان، دورۀ 4، شمارۀ 1و2، صص 91-61
- صادق فسایی، سهیلا؛ کریمی، شیوا (1384)، «کلیشه‌های جنسیتی سریال‌های تلویزیونی ایرانی(1383)»، پژوهش زنان، دورۀ 3، شمارۀ 3، صص 89-59
- فروتن، یعقوب (1390)، «زنان و زبان: بازنمایی هویت جنسیتی در کتاب‌های زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی مدارس ایران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، سال نهم، شمارۀ 3، صص 181-161
- فوزی، یحیی و ملیحه رمضانی (1388)، «طبقۀ متوسط جدید و تأثیرات آن در تحولات سیاسی بعد از انقلاب اسلامی در ایران»،فصلنامۀ علمی پژوهشی مطالعات انقلاباسلامی، سال پنجم، شمارۀ 17، صص 27-11
- فیسک، جان (1381)، «فرهنگ و ایدئولوژی»، (ترجمۀ مژگان برومند)، مجلۀ ارغنون، شمارۀ 20، صص 126-117
- فیسک، جان (1388)، «درآمدی بر مطالعات ارتباطی»، (ترجمۀ مهدی غبرایی)، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانه‌ها، چاپ دوم.
- کاظمی، عباس؛ ناظرفصیحی، آزاده (1386)، «بازنمایی زنان در یک آگهی تجاری تلویزیونی»، پژوهش زنان، دورۀ 5، شمارۀ 1، صص 153-137
- محمدی، جمال (1387)، «مخاطبان و مجموعه‌های تلویزیونی( قرائت‌های زنان از مجموعة پرواز در حباب)»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی، سال اول، شمارۀ 2، صص 110-79
- مظفری، افسانه؛ نیکروح متین، فرزانه (1388)، «تحلیل محتوای فیلم دو زن به کارگردانی تهمینه میلانی با رویکرد به زن»، پژوهشنامۀ علوم اجتماعی، سال سوم، شمارۀ 2، صص 164-139
- معینی‌فر، حشمت‌السادات (1388)، «بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه: مطالعۀ موردی صفحۀ حوادث روزنامۀ همشهری»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، دورۀ دوم، شمارۀ 7، 197-167
- ناصری، لیدا و کیانپور، مسعود (1394)، «تحلیل مضمون تفکرات قالبی نسبت به قومیت (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه اصفهان)» جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ 58، صص 59-76
- هزارجریبی، جعفر و رضا صفری شالی(1389)، «بررسی نظری در شناخت طبقة متوسط(با تأکید بر طبقة متوسط جدید ایران)»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 50، صص 90-63
 
- Fiske, J. & Hartley, J. (2004). "Reading Television", NY: Taylor & Francis e-Library.
 - Bodenhausen, G. & Richeson, J. (2010). "Prejudice, Stereotyping and Discrimination". In: Advanced Social Psychology: the state of the science, Baumeister, Roy. F. and Eli J. Finkel, (Eds.) Oxford: Oxford University Press.