بازخوانی وحدت شخصیت در ساختار فیلم‌نامه‌های مبتنی بر شاه‌پیرنگ؛ مطالعۀ سازوکارهای تغییر و جایگزینی شخصیت اصلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای پژوهش هنر . استادیار دانشگاه صداوسیما

2 کارشناس ارشد تهیه‌کنندگی تلویزیون

چکیده

وحدت پیرنگ مهم‌ترین اصل درام کلاسیک است. ارسطو در بوطیقا، کنش را بر شخصیت ترجیح می‌دهد و وحدت پیرنگ را با وحدت کنش برابر می‌داند؛ اما نظریه‌های متأخر، این تفکیک قطعی بین شخصیت و کنش را از میان برداشته‌اند. تغییر شخصیت اصلی و جایگزین‌کردن آن با شخصیتی دیگر، یکی دیگر از اصول درام کلاسیک، یعنی وجود یک شخصیت اصلی را نادیده گرفته است. در پژوهش حاضر، با استفاده از آثار ارسطو و نظریه‌پردازان متأثر از او و با روش تحلیل داده‌ای مشاهده‌ای، به بررسی فیلم‌هایی پرداخته‌ایم که تغییر شخصیت اصلی در آن‌ها رخ داده است و به این نتیجه رسیدیم که این آثار، برای حفظ وحدت پیرنگ، از سازوکارهایی همچون حضور شخصیت اصلیِ جایگزین در زنجیرۀ علت و معلولی رویدادها، حفظ وحدت کنش، تأکید بر مضمون واحد و ظرفیت‌های حماسه استفاده کرده‌اند. تأثیری که تغییر شخصیت اصلی بر وحدت پیرنگ می‌گذارد، در ارتباط با میزان استفاده از این سازوکارهاست؛ هرچه تعداد این سازوکارها بیشتر باشد، امکان حفظ وحدت پیرنگ نیز افزون‌تر خواهد بود؛ در غیر این صورت، نتیجۀ تغییر و جایگزینی شخصیت اصلی، شکل‌گیری پیرنگ دوگانه است که به معنای وجود دو پیرنگ مجزاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reconsideration of Unity of Character in the Structure of Master Plot Scripts; The Study of Main Character Alternating Mechanism

نویسندگان [English]

  • Masoud Naghashzadeh 1
  • Kazem Nazari 1
  • Shahryar Sadeghi 2
چکیده [English]

The unity of plot is the most important principle in classical drama. In Poetics, Aristotle prefers action to character and equates the unity of plot with the unity of action. Modern theories however, eliminate such a decisive differentiation between the character and the action and consider them highly interconnected. Changing the central character and replacing him/her with another character violates yet another principle of classical drama, namely the unity of the central character. In the present study, the analysis of observational data is utilized in order to examine the setup of the films with central character replacement using the theories of Aristotle and other theoretician influenced by him. Through observing and analyzing these films, it is concluded that in order to maintain the unity of plot they employ mechanisms such as attendance of the alternative central character in the causal chain, maintaining the unity of action, emphasizing on an unaltered theme, using the capacities of epic. The effect of the change of the central character on the unity of plot is associated with the extent to which these mechanisms are used. The possibility of maintaining the unity of plot increases with the number of utilized mechanisms. Otherwise, the change and replacement of the central character results in a hybrid plot i.e. there would be two separate plots.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Screenplay
  • Master Plot
  • Unity of Character
  • Main Character
  • Hybrid Plot
- ارسطو (1337)، بوطیقا، ترجمۀ فتح الله مجتبایی، تهران: بنگاه نشر و اندیشه.
- اسمایلی، سام (1392)، نمایشنامه نویسی: ساختار کنش، ترجمۀ صادق رشیدی، پرستو جعفری، تهران: افراز.
- توبیاس، رونالد بی. (1392)، بیست کهن‌الگوی پیرنگ و طرز ساخت آنها، ترجمۀ ابراهیم راهنشین، تهران: ساقی.
- تی یرنو، مایکل (1391)، بوطیقای ارسطو برای فیلم‌نامه نویسان، ترجمۀ محمدگذرآبادی، تهران: ساقی.
- داوسن، س. و. (1377)، درام، ترجمۀ فیروزه مهاجر، تهران: مرکز.
- دیبل، آنسل (1387)، طرح در داستان، ترجمۀ مهرنوش طلایی، تهران: رسش.
- سکستون، آدام (1390)، "ساختار داستان کلاسیک با پیرنگ آغاز می شود"، ترجمۀ محمد گذرآبادی، فصلنامۀ سینمایی فارابی، دورۀ هفدهم، شمارۀ چهارم، 37 - 42 .
- سیگر، لیندا (1392)، فیلمنامه‌نویسی پیشرفته، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
- کریوولن، ریچارد (1385)، چگونه از هرچیزی فیلمنامه اقتباس کنیم. ترجمۀ بابک تبرایی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
- لتوین، دیوید، استاکدیل، جو، استاکدیل، رابین (1391)، معماری نمایشنامه: شخصیت، درونمایه، ژانر و سبک، ترجمۀ پدرام لعل بخش، ابوذر متشکری، تهران: افراز.
- مک کی، رابرت (1390)، داستان، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.
- موریتز، چارلی (1384)، نگارش فیلمنامۀ داستانی، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: انتشارات بنیاد سینمایی فارابی.
- ووگلر، کریستوفر (1387)، سفر نویسنده، ساختار اسطوره در خدمت نویسندگان، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: مینوی خرد.
- هاوارد، دیوید (1390) "محدودیت‌های سبک کلاسیک و آغاز سبک انقلابی"، ترجمۀ محمد گذرآبادی، فصلنامۀ سینمایی فارابی، دورۀ هفدهم، شمارۀ چهارم، 1۶۳ - 1۷۶ .
- هورتون، اندرو (1390)، فیلمنامه‌نویسی شخصیت‌محور، ترجمۀ ستاره پیرخدری، تهران: سمت.
- یانو، درو (1391)، پردۀ سوم، چگونه یک پایان بزرگ برای فیلمنامه بنویسیم، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران: ساقی.
- Wollen, Peter (1980) Hybrid Plots in Psycho. Framework: The Journal of Cinema and Media, P. 14-16