Recognition of the Earliest Written Text of ‘Kheyme Shab Bazi’ in Iran

Document Type : Original Article

Author

Faculty Member, University of Art, Tehran, Iran.

Abstract

As evident in the available set of documents, puppet shows have a long history in Iran. However, due to the non-scriptable nature of this type of art, there are not sufficient records of the backgrounds available to facilitate further, more substantial research work. Any reference to a given performance of the type in history books, travel literature, menologies or fictions could serve as a splendid opportunity for scholars. The present article is an attempt to analyze the elements of this style, and to cast light on the sociocultural context of Iran which contributed to the formations of this style and its attributes. To this end, the author has made use of one of the two written accounts of the puppet shows in Tehran dating back to a century ago, compiled by the renowned scholar in the Iranian studies, Roman Andreevich Galunov, which are considered to be the oldest known records of the type. In an analysis of Galunov’s script, the elements incorporated in the show including the plot, number of puppet characters, the relationship between the characters, linguistic features, musical aspects, and the songs and dance fused into the performance were extracted and compared to more recent, and more exquisite elements of marionette shows to provide a prospective of the performance of this theatrical genre. The study and analysis of the evolution of such performances in the course of the past century, coupled with an examination of the influential social backdrops can act as an overture to the study of other waning dramatic forms aiming at their recognition, retrieving and revival.

Keywords

References

- اتابکی، تورج(۱۳۹۴). «ایران‌شناسی سرخ». ایران‌نامه، س۳۰، ش۲، 174ـ190.
- اسدی طوسی(۱۳۱۷). گرشاسپ‌نامه، (به تصحیح حبیب یغمایی). تهران: کتابخانۀ بروخیم.
- بکتاش، مایل(۱۳۷۷). «تحول انتقالی تقلید». فصلنامۀ تئاتر، ش ۱۷، 33 ـ62.
- بَهاء، میرزاحسینعلی(۱۹۲۰). مجموعة الواح مبارکه، (به سعی مُحی‌الدین صَبری کُردی سنندجی کانیمُشکانی). قاهره: مطبعة سعاده.
- بیضائی، بهرام(۱۳۴۱). «خیمه‌شب‌بازی در ایران». ماهنامۀ آرش ،ش ۳، 25 ـ43.
- بیضائی، بهرام(۱۳۴۳). سه نمایش عروسکی، [بی نا].
- بیضائی، بهرام(۱۳۴۴). نمایش در ایران. تهران: چاپ کاویان.
- جنتی عطائی، ابوالقاسم(۱۳۳۳). بنیاد نمایش در ایران. چاپ اول. تهران: کتابخانۀ ابن سینا.
- شاملو، احمد(۱۳۷۷). کتاب کوچه، جلد ۶، حرف ب، با همکاری آیدا سرکیسیان. تهران: انتشارات مازیار.
- غریب پور، بهروز(۱۳۶۹). «تئاتر عروسکی در گذشته و حال». ادبستان، ش ۱۱، ص ۳۰.
- غزالی، محمدبن محمد(۱۳۸۹). احیاء علوم‌الدّین، (ترجمۀ مؤیدالدّین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خَدیوجَم). تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
- غفاری، فرخ(۱۹۹۱). «درآمدی بر نمایش‌های ایرانی». ایران‌نامه، سال ۹، شماره ۲، بهار ۱۳۷۱ (۱۹۹۱)،177 ـ185.
- کاشفی سبزواری، مولانا حسین واعظ(۱۳۵۰). فتوت‌نامۀ سلطانی، (به اهتمام محمدجعفر محجوب). چاپ اول. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- گالونُف، رومان آندری یِویچ(۱۳۱۲). «کمدی پهلوان کچل»، (به همت حسین انصاری). مجلۀ  گل‌های رنگارنگ، س اول، ش ۱۲.
- مسعودی، شیوا(۱۳۹۵). کارنامۀ تلخکان. تهران: نشر نی.
- ناشناس [: گالونُف](۱۳۸۰). «دو سند از خیمه‌شب‌بازی ». فصلنامۀ تئاتر( ش ۲۹ و ۳۰، 105 ـ 156).
- نصری اشرفی، جهانگیر و گروه مؤلفان و پدیدآورندگان (۱۳۹۲). وازیگاه. جلد دوم، تهران: نشر آرون.
- نصیریان، علی(۱۳۴۲). کتاب تماشاخانه. چاپ اول، بی نا، بی تا.
- نظامی گنجوی(۱۳۳۴). شیرین و خسرو، (به کوشش حسن وحید دستگردی). تهران: کتابخانۀ ابن سینا.
- نظامی گنجوی(۱۳۳۵). مخزن‌الاسرار، (به کوشش حسن وحید دستگردی). تهران: کتابخانۀ ابن سینا.
- هدایت، صادق(۱۳۷۸الف).پهلوان کچل: تئاتر ایرانی، «فرهنگ عامیانة مردم ایران»، (گردآورنده جهانگیر هدایت). چاپ اول، تهران: نشر چشمه.
- هدایت، صادق(۱۳۷۸ب). تیاتر ایرانی خیمه‌شب‌بازی، «فرهنگ عامیانۀ مردم ایران»، (گردآورنده جهانگیر هدایت). چاپ اول، تهران: نشر چشمه.
- همایونی، صادق(۱۳۴۹). «کوشش‌هایی که برای جمع‌آوری فولکلور ایران صورت  گرفته است». مجلة کاوه مونیخ،ش ۳۱، 318ـ323.
 

Chodzko, Alexander Borejko (1878).Le Theatre Persan. Paris.
Galunov, Roman Andreevich (1929). " Kheyme shab bazi '' . in Iran III (pp 27-50). Leningrad.
Volume 9, Issue 17
March 2018
Pages 17-34

Files

Share

How to cite

Statistics