2024-03-28T22:00:13Z
http://dam.journal.art.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
بررسی نمایشنامه (جشن تولد)هارولد پینتر از منظر روانکاوی ژاک لکان
شیرین
بزرگمهر
سپید
قائمی
مقاله پی شرو با رویکردی روانکاوانه از منظر ژاک لکان- روانکاوِ نوفرویدی، با نگاهی اجمالی به برخی از
آثار هارولد پینتر- نمایشنام هنویس انگلیسی، اولین نمایشنامه بلند او، جشن تولد ) 1958 ( را که متعلق به
دهه های اولیه نگارش آثار نمایشی او است، نقد و بررسی می کند. با توجه به اینکه امروزه نگرش روانکاوی
مدرن لکان در بسیاری از رشته های مطالعات ادبی و سینمایی نفوذ کرده است، تلاش بر آن است که از
نظریه های او در تحلیل آثار نمایشی نیز بهره گرفته شود. ا زطرفی، بنیان فکری او که بر پایه نظریه های
هایدگر، لوی استراوس و هگل بنا شده و در ارتباط با نظریه های فروید بیان شده است، اشتراکاتی با فلسفه
اگزیستانسیالیسم دارد که شکل دهنده جهان بینی پیروان تئاتر ابسورد، از جمله کسانی چون پینتر است.
ابتدا برای رسیدن به هدف مقاله، چارچوب روانکاوانه لکان که دربردارنده مفاهیمی چون امر خیالی، امر
نمادین، امر واقع، دال تهی، ابژه ی a و تفاوت جنسی است، توضیح داده می شود و سپس با کمک این
مفاهیم، «جشن تولد » تحلیل و نقد می شود که دستیابی به لایه های پیچیده و مباحث ضمنی دنیای انتزاعی
آن میسر شود.
هارولدپینتر
روانکاوی
لکان
فروید
تئاتر ابسورد
نمایشنامه جشن تولد
2013
09
23
19
5
http://dam.journal.art.ac.ir/article_57_697d1bfc58bce7722c835e859c6c7914.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
بررسی رابطه دولت-ملت با ظهور نهاد درام در دوره پهلوی اول در جستجوی جائی میان رمان ایرانی و درام مشروطه
کامران
سپهران
بهزاد
آقاجمالی
نیمه دوم سده سیزدهم شمسی در تاریخ ایران معاصر حائز اهمیت ویژ های است. موج تغییرات گسترده
اجتماعی- سیاسی آرام آرام جریان یافت و به پا خاست و مشروطیت شکل گرفت که پس از استقرار و
ثبات نسبی به برافتادن دودمان قاجار و ظهور حکومت پهلوی منجر شد. این تغییر از آن رو اهمیت دارد که
قدرت سیاسی حکومت نیز - با وجود حفظ نظام سلطنتی- تغییرات نسبی ساختاری را پذیرفت و دولت
مدرن یا دولت-ملت با تلفیقی از استبداد پا گرفت؛ پهلوی اول. این وضعیت در لایه های مختلف اجتماع اثر
کرد و بالطبع ادبیات آن دوره را نیز از آن متاثر بود. در این میان درام ایرانی ]که پیشتر در دوره مشروطه
ظهوری سیاس تگون داشت[ هم چهره جدیدی گرفت و رنگ عوض کرد. ولی دلایلی موجود بود که نتواند
بازتاب مناسبی برای دولت-ملت در عصر رضاخان باشد. اگرچه از نظر کارکرد هنری یا فرهنگی باری را
به دوش گرفت و حتی توسعه یافت ماهیت و ساختاری عاریه ای بروز داد. تغییر استبداد سنتی به دولت-
ملت استبدادی موجد ساختاری اجتماعی- سیاسی شد که نیاز به ظهور گون های به مثابه واسطه یا میانجی
داشت. بررسی ارتباط درام با ساختار اجتماعی- سیاسی جدید شناخت بهتری از ماهیت آن ارائه م یکند.
درام مشروطه
درام دوره رضاخان
دولت-ملت
رمان دوره رضاخان
مشروطه
2013
09
23
34
21
http://dam.journal.art.ac.ir/article_58_d14e549eb6e47ceb7a94b5eb86fdee64.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
بررسی استحاله ی مکانی در نمایشنامه ی کانال کمیل: رویکرد نشانه-معناشناختی
مهدی
حامد سقایان
حمید رضا
شعیری
محمدفرزان
رجبی
هیچ گفتمانی فاقد مکان نیست. مکان ها به طور مستقیم یا غیرمسقیم در شک لگیری گفتمان و تولید معنا نقش
دارند. مکان صورت بیان و صورت محتوا را در تعامل با یکدیگر قرار می دهد. در بعضی موارد مکان به
شکل کاملا فیزیکی و عینی در گفتمان ها تجلی می یابد و درموارد دیگر، این کارکرد عینی تضعیف شده
است و جای خود را به کارکرد انتزاعی می دهد. مکان های عینی مکان هایی با ویژگی کنشی و مکان های
انتزاعی مکان هایی با ویژگی تخیلی و استعلایی هستند. چگونه گفتمان ها م یتوانند به محل چالش مکانی
و در نتیجه عبور از وضعیت کنشی به وضعیت استعلایی تبدیل شوند؟ د رواقع، بی مرزی، گریز از عینیت
محدو دگرا، تجرب هی پدیداری، توسع هی وجه تخیلی و ... از جمله عواملی هستند که کارکرد کنشی مکان را
تضعیف میکنند.
هدف اصلی این پژوهش، نشان دادن چگونگی استعلای مکان و حرکت به سوی فض اشدگی با تکیه بر
نمایشنامه کانال کمیل است. بی تردید گفتمان نمایشنام های به دلیل اینکه می تواند به صحنه راه یابد و به اجرا
در آید نمون هی مناسبی برای بررسی شرایط استحاله ی مکانی و گذر به فرامکان است.
گفتمان
مکان
فضا
استعلا
نمایشنامه ی کانال کمیل
2013
09
23
46
35
http://dam.journal.art.ac.ir/article_59_834461b40d022cb353e97ba25a92d688.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
برگسون: زیر بنای فلسفه ی سینمای دلوز
زهرا
گلناز منطقی فسایی
اسماعیل
بنی اردلان
چکیده
سینما وفیلم نقش مهمی در تغ ییر بینش انسان به جهان در جوامع مختلف بشری ایفاء می کند. برگسون و
بحث زمان به عنوان دیرند 1 زیربنای ساخت دو کتاب فلسفی دلوز در باب سینما با عنوان تصویر-حرکت
و تصویر-زمان است. حرکت 2، نقطه ی اتّصال تصویر و دیرند است. از دید برگسون تصویر، حرکت مادّه
است. دلوز در تصویر-حرکت با استفاده از بحث حرکت کیفی برگسون مفهوم تدوین ب هعنوان یک کلّ
حسی-حرکتی را ابداع کرد. تدوین وظیف هی آزاد کردن زمان حقیقی یا دیرند را از قید حرکت برعهده دارد.
در سینمای مدرنِ پس از جنگ جهانی دوّم قواعد متداول داستا نگویی برهم می ریزد و تدوین، جایگاه خود
در سینمای کلاسیک را از دست می دهد. در این سینما دلوز با استفاده از مفهوم یادِ برگسون انواع مختلف
تصویر-زمان را می آفریند. در این تصاویر دیرند از قید حرکت آزاد م یشود و زمان در ناب ترین شکل
خود متجلّی می شود. این مقاله، به بررسی مفاهیمِ حرکت، دیرند و یاد در شکل دهی به فلسف هی سینمای
دلوز می پردازد و نقش این مفاهیم در ساخت تصویر-تفکّر را بررسی م یکند. تصویری که محرّک تفکّر
است و اندیشه را شالوده اصلی سینما معرفی م یکند
دیرند
حرکت
یاد
با زشناخت
همزیستی زمان
تصویر-تفکّر
2013
09
23
63
47
http://dam.journal.art.ac.ir/article_60_21f1c6cd4cc4dc46f5ec2c6077ce369e.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
پیوندخوردگی هویّت در نظریۀ پسااستعماری: مطالعۀ موردی فیلم پیانیست ا ثر رومن پُلانسکی
مسعود
فرهمندفر
امیرعلی
نجومیان
چکیده
رویکرد پسااستعماری صرفاً به بررسی متن های نویسندگان استعمارزده خلاصه نمی شود. نظریه پردازان
این رویکرد، با تأکید بر واکاوی میا نکنشِ فرادست و فرودست، م یکوشند مفاهیم و موضوعات مهمی
همچون هویّت، پیوندخوردگی، روایت ملّیت، تبعید و مهاجرت را از نگاه تازه ای نقد و بررسی کنند. ازای نرو،
به چالش کشیدن گفتمان غالب، بازسنجی متن های القا کنندۀ ایدئولوژی، بازاندیشی در روابط شخصیت ها
و در کل خلق فضاهایی برای کنشگریِ فرودست و پاسخ گویی او به قدرت از محورهای اصلی این رهیافت
است. هدف این مقاله نیز در وهلۀ اوّل تبیین و تشریح این محورها و سپس بررسی کاربست آ ن ها بر پیکرۀ
فیلمی از رُومن پُلانسکی ) پیانیست( است، که البته برای رسیدن به این مهم، از آرای برخی از اندیشمندان و
نظریه پردازان مطرح حوزۀ مطالعات پسااستعماری )ادوارد سعید، رابرت یانگ و به ویژه هُمی کی. بابا( بهره
گرفته ایم. بابا بر این باور است که هویّت ها پیوندخورد هاند، و نگاه ذا تانگارانه و سلسله مراتبی به این مقوله
در دنیای امروز جایی ندارد. همچنین، وی با طرح ایدۀ «مذاکرۀ هویّت ها »، پیوندخوردگی را نوعی «راهبرد
زنده ماندن » معرفی م یکند، که این موضوع در فیلم پیانیست و در مورد قهرمان آن کاملاً مصداق می یابد
نظریۀ پسااستعماری
هُمی بابا
پیوندخوردگی
هویّت
پیانیست
2013
09
23
73
63
http://dam.journal.art.ac.ir/article_61_e3dcca43d08d641d2f9cb9d8fa0f3730.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
تحلیل شمایل شناسانه مفهوم شهر در سینمای مستقل و جریان اصلی جهان (2010-1980 میلادی)
غلامحسین
مهدو ی نژاد
محمدجواد
مهدو ی نژاد
ابوالفضل
طغرایی
سیامک
قاضی پور
شهر معاصر محل تبلور اصلی ترین تحولات فکری است و به همین سبب با مطالعه آن می توان به مبانی
نظری و ارزش های ساختاری جوامع پی برد. پیشینه پژوهش نشان می دهد که فروپاشی اتحاد جماهیر
شوروی، سست شدن پایه های اندیشه مدرن و به پایان رسیدن کلا نروایت ها، زمینه ساز ظهور اندیشه های
پست مدرن و شهرهای پساصنعتی شده است؛ شهرهایی که دریچه های جدیدی را رو به تحلیل های سینمایی
می گشایند. هدف از این پژوهش، ارائه تحلیلی تطبیقی از مفهوم شهر، به عنوان واقعیتی ذهنی، بر اساس
مصادیق و نمادهای عینی در دو نوع «سینمای مستقل » و «جریان اصلی جهان » در سه دهه اخیر در
خلال دهه 1980 تا 2010 میلادی است. روش تحقیق مقاله تحلیل محتوای معنایی، متکی بر تحلیل س هگانه
پانوفسکی در حوزه نمادشناسی تصویری است؛ که بر اساس متدولوژی تحقیق در 10 نمونه از فیلم های
منتخب به بحث گذاشته می شود. نتایج این پژوهش نشان از وجوهی مشترک و غیر مشترک در دو سینمای
جریان اصلی و مستقل در نمایش شرایط شهری امروز دارد. تاکید نسبی سینمای جریان اصلی بر ارائه
نمادهای دلال تکننده بر شهر تجاری، توهم زده، مد و تبلیغات، و لذت و سرگرمی؛ و همچنین بروز بیشتر
تصاویر نمایشگر تضاد، بحران هویت و بعد جاری اجتماعی شهر در سینمای مستقل قابل تامل هستند
شهر پساصنعت
سینمای مستقل
سینمای جریان اصلی
نمادشناسی تصویری
2013
09
23
89
75
http://dam.journal.art.ac.ir/article_62_5e2d80fe9e1eed61f17fe405e60b50a2.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
مایکل دوفران: یک نگاه پدیدارشناختی به اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر
فاطمه
بنویدی
چکیده
ابژ هی زیبای یشناختی از جمله مباحث بحث برانگیز در حوز هی زیبای یشناسی جدید است. در این مقاله،
دیدگاه ما کیل دوفران که از مهم ترین چهره های پدیدارشناسی کلاسیک هنر است، به اجمال توصیف
می شود. نگارنده مقاله، ابتدا به طور مختصر آرا دوفران را دربار هی هنر مطرح م یکند. سپس، رابطه ی
اثر هنری با ابژه ی زیبای یشناختی و تفاوت این دو را بیان می کند. و در پایان با یک نگاه پدیدارشناختی
به بررسی اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر با روش توصیفی و تحلیلی می پردازد. و در پایان چنین
نتیجه گیری م یشود که تحلیل پدیدارشناختی ابژ هی زیبای یشناختی تنها از طریق تحلیل اثر هنری ممکن
است. اثر هنری برای درک شدن باید اجرا شود. از نظر دوفران اجرا، ویژگی اثر یا استاد را آشکار م یکند.
اجرا آزاد از حسی است که اجراکننده نشان می دهد. حتی اگر اجرا چیزی به اثر اضافه نکند در ه رصورت،
اجرا ضروری است به این معنا که تا اثر هنری اجرا نشود و تماشاگری با آن روبه رو نشود اثر هنری کامل
نشده و ابژه ی زیبای یشناختی هم آشکار نشده است. اثر با اجرا کامل می شود و حتی وجود آن آشکار
می شود و از طریق اجرا حقیقت اثر را هدف قرار می دهیم و این حقیقت ما را راهنمایی م یکند
پدیدارشناسی
ابژه ی زیبای یشناختی
تجربه ی زیبای یشناختی
ما کیل دوفران
اپرای تریستان
و ایزولده
2013
09
23
100
91
http://dam.journal.art.ac.ir/article_63_24293eb9713a106f7efff77afc675390.pdf
نامه هنرهای نمایشی و موسیقی
2008-2649
2008-2649
1392
3
6
نشانه شناسی موسیقی مردم پسند و ابعاد رسان های آن
فرزان
سجودی
فرزاد
میرحمیدی
چکیده
این گفتار با نگرشی فرهنگ باور به جامعه و سطوح گوناگون آن، با تأکید بر نقش ارتباطی موسیقی
مردم پسند میان عوامل و سطوح گوناگون دخیل در الزامات فرهنگ توده و بازار مصرف، به نشان هشناسی
ابعاد رسان های این موسیقی در دیدگاه فرهنگ باور می پردازد. بدین ترتیب، با ارائ هی طرحی ساده شده از
یک الگوی غالب رسانه ای، پس از تعاریف مقدماتی از چهار چوب نظری فرهنگ باور و ذکر ویژگی های
موسیقی مرد مپسند در این چهارچوب نظری، با اشاره به مفاهیم بنیادین نشان هشناسی از طریق تطبیق
آراء سوسور و پیرس، ضمن اشارات موردی و مختصر به نمونه هایی از موسیقی مرد مپسند و سینمای
دهه های 60 تا 40 خورشیدی ایران، به بررسی ابعاد رسان های این موسیقی در سه رویکرد )راهبرد( اصلی
تصنیف، ادراک و ساختارهای درونی یا لایه های متنی خواهد پرداخت. در پایان، با توجه به ویژگی ها،
نشانه ها و ارتباط هر رویکرد با رویکردهای دیگر، به ضرورت و الزامات نشان هشناسی موسیقی مورد نظر،
یعنی ژانر کلی موسیقی مرد مپسند، ب هعنوان یک کل، با لایه های گوناگون متنی در بافت گفتمانی و زمینه ی
فرهنگی مورد بررسی،به عنوان یک ساختار واحد و متشکل)از لای ههای گوناگون متنی( تأکید شده است.
موسیقی مردم پسند
نشانه
رسانه
الگوی ارتباطی
سطوح راهبردی
2013
09
23
115
101
http://dam.journal.art.ac.ir/article_64_52fdfb4d3cd1de7d86287215069289f9.pdf