ORIGINAL_ARTICLE
هنر دایاسپورایی به مثابة عامل هویت سازی جماعتی
امروزه حدود 200 میلیون نفر در حالت مهاجرت در جهان زندگی می کنند که از این رقم بخش اعظم آنها در
میان کشورهای جهان سوم در جابه جایی بوده اند و تنها بخش کوچکی به کشورهای توسعه یافته راه می یابند.
سیستم جهانی در طول چند دهه اخیر بیش از پیش سبب شده است که مهاجرت و شکل گیری جماعت های
ملی خارج از مرزهای ملی، بر اساس سلسله مراتبی از قابلی تها و توانایی ها انجام گیرد که نخبگان را به سوی
کشورهای ثروتمند می کشاند. این فرایند که موسوم به «فرار مغزها » است، نه فقط جریانی از کشورهای در
حال توسعه به سوی کشورهای توسعه یافته بلکه از بخشی از کشورهای توسعه یافته با امکانات کمتر )اروپا(،
به سوی بخشی دیگر با امکانات بیشتر )آمریکا( نیز به وجود آورده است. اما در هر دو موقعیت توسعه یافتگی
یا عدم توسعه، نیاز به حفظ هویت مبدأ و یا بازیابی آن در نسل های دوم و سوم مهاجر، سازوکارهای
فرهنگی- هنری را به ابزاری مهم برای شکل دادن و تولید و بازتولید این هویت بدل می کند. زبان که در
قالب های گوناگون هنری، ادبیات، متون رسانه ای، مطبوعات و غیره نقش محوری را در این بازتولید بر عهده
دارد، در فرایند کنونی جهانی شدن در حال ترکیب و ایجاد پیوندهای هر چه پیچیده تر با سایر ابزارهای فرهنگی
به ویژه ابزارهای تصویری است. سینما، عکس، رسانه های الکترونیک، نمونه هایی از این ابزارها است. از این
رو خلاقیت هنری در چارچوب دایاسپورایی، بر سر موقعیتی دو گانه قرار می گیرد: تعریف هنرمند در قالب
یک سوژة مستقل که از حافظة تاریخی- فرهنگی جدا شده و تعلق های قومی- فرهنگی خود را کنار گذارد، و
یا تعریف او در قالبی جماعتی برای کمک به بازتولید هویت و یا ب هصورتی متناقض برای تسخی رزدایی از هنر
مهاجر. این فرایند با دخالت بازار اقتصادی هنر از یک سو و تلفیق این بازار با روند «بیگانه گرا » که جماعت ها
و وقایع اغلب فاجعه بار جهانی برایشان بهانه ای در تقویت بازار و تولید آثار هنری مورد تقاضاست، وضعیت
پیچیده تری به وجود آورده و هنرمند دایاسپورایی را با موقعیتی سخت تر روبرو می کند. در این مقاله تلاش
خواهد شد پایه های نظری موضوع با اشاره به وضعیت کنونی کشورهای در حال توسعه و به خصوص ایران،
در حد امکان شکافته شود تا راه برای مطالعات بعدی در زمینة دایاسپورای ایرانی و ابزارهای بیان آن، که
خارج از ایران آغاز شده است، هموارتر شود.
http://dam.journal.art.ac.ir/article_65_0b4cd3b5eb3e1c90f1a89f1fff88393e.pdf
2010-09-23
23
5
10.30480/dam.2010.65
انسان شناسی مهاجرت
انسان شناسی هنر
بیان ادبی
دایاسپورا
رسانه ها
مهاجرت
هنر سیاسی
ناصر
فکوهی
fakouhi@yahoo.com
1
دانشیار گروه انسان شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شهر تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روایت و روایت گری
چکیده
واژگان و اصطلاحاتی که در حیطة روای تشناسی به کار می رود از سه زبان روسی، فرانسوی، و انگلیسی
گرفته شده است. به همین دلیل، ترجمة این واژگان تفاوت های معنایی را در متون متعلق به این رشته پدید
آورده است. دو واژة «روایت narrative( » ( و «روای تگری narration( » ( از بنیادی ترین اصطلاحات این رشته
از دانش بشری است که گاهی در متون مربوطه میان آنها تمایز نگذاشته اند و موجب بدفهمی مباحث شده اند.
در این مقاله علاوه بر بررسی معانی متفاوتی که در متون دست اول این حیطه آمده، از جمله منابعی که روایت
را از دیدگاه زبا نشناختی یا نشان هشناختی نگریست هاند، تحلیل انتقادی این تعاریف نیز صورت گرفته و تلاش
شده است تا تعاریفی جامع تر برای آنها پیشنهاد گردد
http://dam.journal.art.ac.ir/article_66_b87c0d9348a5314c7cf0c602e4e13f39.pdf
2010-09-23
32
25
10.30480/dam.2010.66
روایت شناسی
روایت
روایت گری
روایت در فیلم
روایت گری در فیلم
محمد
شهبا
shahba@gmail.com
1
استادیار گروه سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، شهر تهران، استان تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ضد رئالیسم، زبان، و امر مسلط در اولئانا
چکیده
نمایشنامه اولئانا نوشته دیوید ممت، به رغم که این در دهه 1990 میلادی مباحثات بسیار فراوانی را پیرامون
مسئله آزار جنسی و آموزش دانشگاهی برانگیخت، از نظر ساختارِ دراماتیک کمتر مورد بحث منتقدین قرار
گرفت. بعد از فرو کش کردن موج اول نقدها و تفاسیر نظری، توجه به لایه های عمیق تر نمایشنامه رفته رفته
جای خود را در مباحث نقد نمایشی باز کرد. به عقیده بسیاری از منتقدین، اولئانا چه از حیث ساختار و چه
از حیث درونمایه، یکی از مهم ترین نمایشنام ههای ممت محسوب می شود. هدف این مقاله پرداختن به همین
موضوع و شکافتن ابعاد جدید تری از نمایشنامه است که تا به حال کمتر مورد بحث قرار گرفته است. این مقاله
نشان می دهد که اولئانا به رغم ظاهر رئالیستی اش، در نهایت نمایشنامه ای است که سازوکارهای رئالیسم را
خدشه دار می کند و از این حیث به سنت نمایشنامه نویسان مدرنی چون آلبی و پینتر تعلق دارد. روش تحقیق
این مقاله کتابخانه ای بوده و نتیجه گیری پایانی آن، معطوف به ارائه تصویری از نمایشنامه است که بیشتر
تراژیک است تا ملودراماتیک.
http://dam.journal.art.ac.ir/article_67_22d76d3b8fefc9e5db5f41d737ebb834.pdf
2010-09-23
47
33
10.30480/dam.2010.67
ضد رئالیسم
زبان
امر مسلط
جنسیت
تراژیک
علی اکبر
علیزاد
aaalizad@gmail.com
1
.عضو هیئت علمی دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، شهر تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نکاتی پیرامون بازیگری در انیمیشن
چکیده
این مقاله به بحث درباره تأثیر آشنایی انیماتور ها با فنون بازیگری در ساخت فیلم های موفق انیمیشن می پردازد.
مسلماً شناخت یک انیماتور از هنر بازیگری با شناختی که یک بازیگر تئاتر از این هنر دارد، متفاوت است و باید
هم چنین باشد. تلاش نویسنده بر این است تا محدوده و نوع شناخت انیماتورها را از هنر بازیگری به تصویر
کشد. تقسیم بازیگری در انیمیشن به دو بخش «بازی باور پذیر » و «بازی جالب و دیدنی » علاوه بر اینکه به
صورت یک قاعده در انیمیشن پذیرفته شده است، در مشخص کردن مرزهای بازیگری در انیمیشن با دیگر
هنرها ب هکار م یآید. این موضوع امروزه از اساسی ترین مباحث در تولید فیل مهای انیمیشنی است، ولی تعداد
منابع مدون در این باره بسیار اندک است. سعی بر این بوده است تا با ذکر آراء و نظرات عده ای از موفق ترین
انیماتور ها و دست اندرکاران هنر انیمیشن، به همراه بحث تئوریک درباره مسئله بازیگری، تأثیر عملی آن بر
تولیدات انیمیشنی بررسی شود. روش تحقیق در این مقاله بر پایه مقایسه تحلیلی رو شهای آفرینش یک بازی
موفق انیمیشن، استوار گردیده است. نتیجه گیری حاصل از این مقاله نیز بر لزوم دق تنظر بر مسئله بازیگری
در انیمیشن تأکید دارد
http://dam.journal.art.ac.ir/article_68_7342087141b8666fee91c9afbbe60305.pdf
2010-09-23
64
49
10.30480/dam.2010.68
کاراکتر
بازیگری
شخصیت
انیماتور
محمدرضا
حسنائی
hosnaee@art.ac.ir
1
استادیار دانشکده سینما وتئاتر، دانشگاه هنر، شهر تهران، استان تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پنجره های کانون شدگی: بررسی مکانیسم “پنجره های کانون شدگی” راوی در فیلم ساعتها اثر استفان دالدری
چکیده
در روای تشناسی، کانونی شدگی به زاویة دیدی اشاره دارد که مخاطب از درون آن، حوادث و اتفاقات داستان
را م یبیند و فضای روایت، افکار، احساسات، آلام و نگرشهای شخصی تها را درک م یکند. از آن گذشته،
یان ) 1996 ( در نظریه کانون یشدگی خود اصطلاح «پنجر ههای کانون یشدگی » را مطرح می کند. بر طبق نظر
یان، در پنجره های کانونی شدگی، راوی و کانو نکنندگان پنجره هایی خیالی به سوی حوادث و اتفاقات روایت
می گشایند. همواره باز شدن این پنجره ها توأم با ظهور علامت هایی است. براین اساس، در این مقاله نگارنده
تلاش می کند تا به بررسی فیلم ساعتها از منظر پنجره های کانون یشدگی بر طبق مدل یان ) 1996 ( بپردازد.
سئوالی که این مقاله سعی در پاسخ دادن به آن دارد این است که چه الگو هایی منجر به جا به جایی پنجره های
کانونی شدگی راوی می شود؟ یا به تعبیری دیگر، چه نشانه هایی به هنگام باز شدن هر یک از پنجره های راوی
در فیلم ظاهر می شود؟ در نهایت خواهیم دید که مهمترین ابزارهای ارتباط دهنده پنجره های راوی به یکدیگر
عبارتند از: 1. صداها، اعم از موسیقی فیلم، صداهای طبیعت و محیط، صداهای مربوط به خانه ها، صدای
شخصیت ها و صدای ساعت؛ 2. نمادهای ارتباط دهنده مانند گل، رمان خانم دالووی و کیک؛ 3. کارها، حالات
و یا جملات مشترک شخصیت ها؛ و 4. عوامل متفرقه مانند تیتراژ
http://dam.journal.art.ac.ir/article_69_c225d81bafaceb091c6e90316f1bde55.pdf
2010-09-23
76
65
10.30480/dam.2010.69
پنجر ههای کانونی شدگی
روایت
راوی
فیلم ساعتها
کانون
هدا
حسامی
hodahessami@gmail.com
1
کارشناس ارشد زبان انگلیسی، دانشگاه اراک، شهر اراک، استان مرکزی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فرم ترکیبیِ نوبت در موسیقی مردمی فرهنگ های ایرانی
مبحث فرم در موسیقی را می توان هم از نظر خُرد ساختاری و هم از نظر کلان ساختاری بررسی کرد. از
نظر کلا نساختاری، در فرهنگ های موسیقاییِ مختلف، فرم های معینی وجود دارد که از پیوستن چند قطعة
مشخص تشکیل م یشوند. این فرم های ترکیبی در ادبیات قوم موسیق یشناسی معمولاً «سوئیت » یا «سیکل »
نامیده می شوند، اما در مورد موسیقی ایرانی و به تأسی از رسالات قدیمیِ این نوع موسیقی، می توان آن را
نوبت نامید. فرم نوبت یکی از مه مترین فرم ها در موسیقی های کلاسیکِ حوزة ایرانی – عربی – ترکی است،
اما همچنین می توان آن را در موسیقی های مردمی، به خصوص موسیقی های مردمیِ فرهنگ های ایرانی، یافت.
اصلی که بر اغلب نوبت ها در موسیقی های کلاسیک حکمفرماست عبارت است از ایجاد تنش و آرامش به طور
متوالی. برخی از نوبت های مردمی از این اصل تبعیت نم یکنند، اما برخی دیگر، به ویژه نوبت هایی که در مراسم
شادمانی اجرا م یشوند، کاملاً با این اصل تطابق دارند؛ هرچند جهت توالی تنش و آرامش در آنها با جهتِ این
توالی در نوبت های کلاسیک متفاوت است.
http://dam.journal.art.ac.ir/article_70_c062592dcc511d1f2e4e8aa899765013.pdf
2010-09-23
91
77
10.30480/dam.2010.70
نوبت
موسیقی کلاسیک
موسیقی مردمی
ساسان
فاطمی
sasanfatemi358@gmail.com
1
استادیار دانشکدة هنرهای نمایشی و موسیقی دانشگاه تهران، شهر تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی اکسنت ها در کنش های پریودیک درام و موسیقی
چکیده
چند وجهی بودن مسائل مربوط به «انسان »، نیاز به ابزارهایی با قابلیت مطالعة چن دوجهی برای شناخت و
بررسی مسائل مرتبط به وی را اجتناب ناپذیر می نماید. در مطالعة حاضر نیز به جهت پیچیدگی فرایند ادراک
پریودها در آثار هنری، از یک بررسی بین ارشته ای استفاده شده که در اینجا درام و موسیقی است. مطالعة
اکسنت ها به صورت تطبیقی در هنرهای تجسمی، دراماتیک و موسیقی نشان می دهد چگونه ساختار کلی هنرها
در مراحل خلق و ادراک از اصول مشترکی پیروی م یکنند. بررسی منابع اکسنت ها در هنرهای دراماتیک و
موسیقی، که در این مقاله به آن پرداخته شده، بیانگر گستردگی طیف ابزارها و تنوع آنها برای ایجاد تنوع و
برجستگی است. شاخ صهای اصلی عوامل صوتی، تصویری و دراماتیک به همراه تأثیرات متقابل اکسنت ها
بر روی هم بخش پایانی این مطالعه را شکل می دهد. در این دو بخش چگونگی ایجاد پریودها در هنرهای
دراماتیک و موسیقی به همراه نمونه هایی مورد بررسی قرار می گیرد. به عنوان یک نتیج هگیری کلی، شرایط
متنوع ترکیب عوامل صوتی، تصویری و دراماتیک در بافت کلی اثر در چهار وضعیت مختلف «انطباق کامل ،»
«وضعیت نامنظم یا عدم انطباق « ،» کنتراپونتیک » و «هارمونایز یا انطباق دو عامل در مقابل حرکت مستقل عامل
سوم » بررسی می شوند. در پایان این بررسی و به عنوان نتیجة نهایی، مؤلف دیاگرامی را پیشنهاد م یکند
http://dam.journal.art.ac.ir/article_71_a213b740d3da394a538f5019b86ea6ec.pdf
2010-09-23
106
93
10.30480/dam.2010.71
اکسنت
درام
موسیقی
کنش
مطالعه تطبیقی
محمدرضا
آزاده فر
azadehfar@art.ac.ir
1
استادیار دانشکده موسیقی دانشگاه هنر، شهر تهران، استان تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نشانه شناسی موسیقی ایرانی در نمایش تعزیه
در آیین تعزیه، موسیقی به دو شکل مورد استفاده قرار می گیرد: 1- موسیقی آوازی، 2 موسیقی سازی یا
غیرآوازی. موسیقی مذکور، موسیقی ایرانی است که دارای ژانرهای متعددی است. در این مقاله که به روش
توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده، موسیقی آیین تعزیه به مثابه کی متن، که از لایه های مختلف شکل
گرفته، براساس نظریه نشان هشناسی لای های مورد بررسی قرار گرفته است. با ت یکه بر نشان هشناسی لایه ای
می توان کلیه لایه های متفاوت پدیدآورندة کی متن چند رسان های را در تعامل با کیدیگر و در نظام شبکه ای، که
تولید و دریافت متن را ممکن کرده است، بررسی کرد. مفاهیم بنیادین نشان هشناسی لای های مانند متن، بافت،
باف تسازی، بافت زدایی و ساختار سلسله مراتبی متن، چارچوب اصلی مباحث این مقاله را شکل می دهد.
http://dam.journal.art.ac.ir/article_72_29ceb0c6b9f8ff48f656171bb17cb62b.pdf
2010-09-23
121
107
10.30480/dam.2010.72
موسیقی ایرانی
تعزیه
نشانه شناسی لایه ای
صادق
رشیدی
rashidi.sadegh@gmail.com
1
کارشناس ارشد تئاتر، دانشگاه هنر، شهر تهران، استان تهران
AUTHOR